تحلیل معنایی واژه‌ حلم و مشتقات آن در قرآن کریم و نهج البلاغه بر اساس نظریه‌ بافت

Authors

  • شیخ حسینی, زهرا
  • مختاری, قاسم
  • نظیری سنجانی, فاطمه
Abstract:

چکیده متن قرآن، متنی سرشار از پیچیدگی­های زبانی و معنایی و در نهایت فصاحت، بلاغت، زمان­مند و مکان­مند است. دوره معاصر با آغاز روش­های نقد ادبی، زبان­شناسی و معناشناسی، ابزارهای جدید، متفاوت، با کارکردهای نو در اکتشاف گوهرهای دریای بی­کران قرآن را فراروی محققان و مفسران قرار داده است. نظریه بافت یکی از رویکردهایی است که امروزه مورد توجّه بسیاری از زبان­شناسان و به خصوص پژوهشگران حوزه معناشناسی قرار گرفته است. کاربرد این نظریه در حوزه اشتراک لفظی، بیش از دیگر حوزه­ها به چشم می­­خورد. مسأله­ای که از دیرباز مورد توجّه مفسران و محققان قرار گرفته، این­ است که تا چه اندازه می­توان با استفاده از نظریه بافت به معنای دقیق واژگان مشترک لفظی، به ویژه واژگان قرآن پی برد؟ این مقاله که به شیوه توصیفی –تحلیلی انجام شده است، درپی آن ا­ست که با بررسی واژه حلم و مشتقات آن در بافت قرآن کریم و نهج البلاغه، وجوه معنایی برجسته این واژه در هر بافتی را با توجّه به موقعیت آن، تبیین نماید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که این واژه، معانی­ای چون شکیبایی، عفو، آرامش، عقل، خواب و رؤیا، و نیز بلوغ فکری انسان در سنین کودکی را دربردارد که با توجّه به موقعیت و بافت متن، یک و یا چند معنا از وجوه ذکر شده آن، نمایان می‌گردد. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل معنایی واژه حلم و مشتقات آن در قرآن کریم و نهج البلاغه بر اساس نظریه بافت

چکیده متن قرآن، متنی سرشار از پیچیدگی­های زبانی و معنایی و در نهایت فصاحت، بلاغت، زمان­مند و مکان­مند است. دوره معاصر با آغاز روش­های نقد ادبی، زبان­شناسی و معناشناسی، ابزارهای جدید، متفاوت، با کارکردهای نو در اکتشاف گوهرهای دریای بی­کران قرآن را فراروی محققان و مفسران قرار داده است. نظریه بافت یکی از رویکردهایی است که امروزه مورد توجّه بسیاری از زبان­شناسان و به خصوص پژوهشگران حوزه معناشناسی قر...

full text

بررسی تطبیقی چندمعنایی واژه «یَد» در قرآن کریم و نهج البلاغه در پرتو نظریه استعاره شناختی

«چندمعنایی» یکی از شاخه‌های دانش معناشناسی است. این شاخه از دانش به واکاوی وجوه متعدد معنایی با توجه به روابط هم‌نشینی واژگان در سطح جمله و بستر کلام می‌پردازد. واژه «ید» از اندام واژه‌هایی است که در سخن خداوند متعال مورد توجه قرار گرفته است. همچنین پیشوای خطیبان و ادیبان امام علی(ع) از این واژه در خطبه‌های خود استفاده کرده است. ایشان با ظرافت خاص از این واژه برای مقاصد خود سود جسته‌ان...

full text

حوزه معنایی «ولایت» در قرآن و نهج ‏البلاغه

معنى‌شناسى واژه "ولایت" در قرآن و نهج‌البلاغه با تأکید بر جنبه‌هاى اجتماعى و کشف معناى اساسى آن است. نویسنده، نخست به دسته‌بندى انسانها در قرآن اشاره کرده و براساس تقسیم انسانها به "اولیاءاللَّه" و "اولیاء الشیطان" و رابطه "هدایت و ضلالت" با "اطاعت و تبعیّت"، دو انتخاب و دو گونه عمل را در قرآن ذکر کرده و راه شیطان را، راه ضلالت و راه پیروانِ دستورات الهى را، راه هدایت بشر شمرده و به رابطه "اطاعت" ب...

full text

حوزه معنایی واژه کفر در قرآن کریم

حوزه معنایی واژه کفر در قرآن کریم

full text

تحلیل معنایی درجات تقوا در نهج البلاغه

واژه تقوا در نهج البلاغه پس از قرآن، از جمله واژه‌های کلیدی است که می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در سازندگی انسان داشته باشد. از ویژگی های مهم واژه تقوا در طرح معنایی، طرح شبکه‌های معنایی آن است که در هر متن با تحلیل زبان‌شناسی آن شبکه‌ها می‌توان به افق‌های تازه‌ای در لایه‌های معنایی تقوا رسید. مقایسه میان مختصات معناشناختی قرآن و نهج‌البلاغه پنجره‌های جدیدتری را بر روی پژوهشگران باز می‌کند. در ا...

full text

تحلیل و بررسی نظریه تقارب معنایی در قرآن کریم

قرآن کریم، به موضوع تفکر و تدبر اهمیت ویژه ای داده است به گونه ای که واژگان مرتبط با این مفهوم از بسامد بالایی در واژگان قرآنی برخوردار می باشند. پرداختن به واژگان قرآنی نیز همواره مورد توجه زبان شناسان بوده است و یکی از مهمترین مسائلی که درباره آن به کنکاش پرداخته اند، پاسخ به این سؤال است که آیا به ترادف واژگان قرآنی می توان معتقد بود؟ یا اینکه به جای ترادف واژه، باید مفهوم تقارب را انتخاب کر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue None

pages  0- 0

publication date 2016-08

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023